سازهای بادی برنجی

سازهای اصلی بادی برنجی در ارکستر سنفونیک از زیر به بم عبرتند از:ترومپت،هورن، ترومبون وتوبا.انواع ترومپت و ترومبون اغلب در گروه های جاز و راک به کار می روند.

نوسان در سازهای بادی برنجی از لبهای نوازنده،هنگامی که در دهانی فنجانی شکل-یا قیفی شکل-ساز می دمد ایجاد می شود.نوسان ها در لوله ای ماپیچ تقویت و رنگ آمیزی می شوند.(شکل مارپیچ لوله برای اشغال فضای کمتروسهولت در جابه جایی و نواختن ساز است.) لوله درانتهای فراخ و بوقی شکل می شود. سازهای بادی برنجی امروزی به واقع

ازبرنج ساخته می شوند اما همتایان قدیمی ترآن ها از شاخ تو خالی جانوران،عاج،چوب و حتی شیشه ساخته می شده اند.

برخی از بادی های برنجی مانند کرنت،هورن باریتون، افونیوم وتوبای باس بیشتر در دسته های همنوازمارش کاربرد دارند.شکل کرنت مانند ترومپت است اما صدایی ملایم تر و هموارتر دارد.هورن باریتون، شبیه تو با اما وسعت صوتی آن مانند ترومبون است.افونیوم سازی تنور از خانواده ی توبا است.توبا ساز باس این خانواده است.

زیر و بم صدای بادی های برنجی،هم به واسطه ی تغییر فشار لب و هم به وسیله ی دریچه ها ولغزانه هایی که طول ستون هوای نوسان کننده را کم و زیاد می کنند تغییرمی یابد.

در ترومبون،لغزانه ای  u شکل که به دو لوله مستقیم متصل است به کار گرفته می شود.

نوازنده با راندن لغزانه به داخل یا خارج،طول موثر لوله را تغییر می دهد و نواختن صداهایی با زیر و بم های گوناگون را ممکن می کند. ترومپت،هورن و توبا از سه یا چهار دریچه برای راندن هوا در لوله ای طول موثرش با باز و بسته شدن این دریچه ها تغییر می کند بهره می گیرند.هر چه طول موثر لوله ای که هوا به درونش رانده می شود بیشتر باشد، ایجاد صوتی بم تر امکان پذیر می شود. به کار گیری دریچه از حدود1850 متداول شده است.پیش از آن،نوازندگان هورن و ترومپت برای تغییر وسعت صوتی سازشان،لوله های خمیده ی کمکی را در سازکار می گذاشتند.این سازها با رواج استفاده ز دریچه توانستند صداهایی بسیار متنوع تر ایجاد کرده و بیش از پیش انعطاف پذیر شوند.نوازندگان بادی برنجی می توانند با قراردادن یک سوردین در دهانه ی بوقی شکل ساز نیز صدای آن را تغییر دهند.سوردین یک ساز بادی برنجی،قطعه ای مخروطی از چوب یا پلاستیک است.

بادی های برنجی ساز هایی پر قدرتند؛هنگامی که قوی بنوازند بقیه ی ارکستر را از میدان به در می کنند.

این سازها در لحظه های اوج موسیقی و در ارائه عبارت های قوی و قهرمان به کارگرفته می شوند. سرعت اجرایی بادی های برنجی از سرعت اجرایی اغلب زهی ها و بادی های چوبی کمتر است و نیز کمتربه عنوان تکنواز به کار گرفته می شوند. این سازها اغلب یاد آور ماش یا مراسمی هستند که در فضای باز برپا می شود.آن ها طی سده های متمادی ساز هایی ساده و فقط قادر به ایجاد صداهایی معدود بودند و بیشتر برای ابلاغ علامت های نظامی، در آیین های مذهبی یا نواختن نواهای شکار به کار می رفتند.

ترومپت

ترومپت از سازهای بادی برنجی است که در محدوده سوپرانو زیرترین صدا را در بین سازهای بادی برنجی تولید می کند.این ساز دارای دو لوله ی پیچیده شده است که به دهانه ی شیپور مانند ختم میشوند و همچنین سه کلید روی ساز تعبیه شده اند که به وسیله ی آنها نت ها به دیز، بمل و... تغییر حالت میدهند. ترومپت ابتدا تنها پنج یا شش صدا تولید میکرده اما نوع امروز آن با ساختار پیچیده ی سوپاپ مانند قادر به تولید سی و سه الی سی و پنج صداست. در قدیم این ساز همراه چوپانان و شکارچیان و سربازان جنگی بوده است و در مصرو یونان باستان بدون وجود این ساز مسابقات، جشن ها برگزار نمیشده است.

رایج ترین نوع ترومپت ، ترومپت سی بمل است که یک پرده بم تر از نت نوشته شده صدا میدهد.

نت این ساز را با کلید سل مینویسند و بیشترین کاربرد ترومپت در ارکستر های جز، پاپ و موسیقی نظامی میباشد.

لوله ترومپت به صورت مخروطی ویژه‌است که به دهانه‌ای ناقوسی منتهی می‌شود لوله این ساز تا سده ۱۵ به شکل مستقیم ساخته می‌شده و از آن به بعد به شکل منحنی ساخته می‌شود. بر روی لوله سه دکمه مشاهده می‌شود که اولی باعث ازدیاد طول لوله برای بدست آوردن یک پرده بم می‌شود، فشار دکمه دوم صوت را نیم پرده و فشار دکمه سوم یک پرده و نیم پایین می‌آورد.

گونه ابتدایی آن را از چوب خیزران و بعدها از شاخ حیوانات ساخته‌اند و در شکارگاه‌ها و هنگامه نبرد به صدا درمی‌آوردند. نوع فلزی آن را یونانیان ابتدا ساختند البته بعدها در اروپا دِنِرنخستین ترومپت فلزی را ساخت. در سده ۷ تا سده ۱۳ میلادی در چین به صورت ترومپت بلند نواخته می‌شد که از انواع آن ترومپت‌های استخوانی خاصره و صدف دریایی است. نوعی ترومپت راست در مصر باستان ویژه امور نظامی و رژه نیز مرسوم بوده که نمونه‌های مسی و نقره‌ای آن را از آرامگاه فرعون توتانخامون  بدست آمد. از دوران صفویه ترومپت انگلیسی در ایران و ترکیه سازی آشنا بوده‌است.