آواز پاپ                      

 (آواز پاپیولار) (آواز مردم پسند)

آواز پاپ یا مردم پسند به طور کلی پرمخاطب ترین، پر صنعت ترین ومحبوب ترین گونه ی آواز در دنیا میباشد. موسیقی مردم پسند، به هرنوع سبک موسیقی گفته میشود که در دسترس عامه مردم است و به شکل تجاری عرضه میشود.

آواز پاپ همانگونه که از نامش پیداست دارای زبانی ساده و شیوا با بیانی مبتنی بر سنت های آوازی هر کشوری است. قدمت و تاریخچه ی به وجود آمدن آواز پاپ به صورتیکه  امروز اجرا و ساخته میشود به کمتر از یک قرن می رسد اما ریشه های آواز پاپ را می توان در آوازها و سروده های محلی، آواز کلاسیک و آوازهای سنتی هریک از کشورها جستجو کرد.

موسیقی پاپ ایرانی هم مثل بسیاری از مقولات مثل ادبیات، نقاشی، سینما و ... تعریف ایرانی مشخصی ندارد. پاپ برگرفته از واژه Popular به معنی مردمی است، اما آیا آن نوع موسیقی که امروزه در ایران به پاپ مصطلح است را می‌توان موسیقی مردمی ایران دانست؟

موسیقی پاپ ایران از نوع مصطلح آن برداشتی آزاد از موسیقی کلاسیک و موسیقی پاپ غرب است که در دهه 50 توسط افراد خوش‌فکری از جمله واروژ هاخباندیان(مشهور به واروژان)، بابک بیات، فرهاد و دیگران پایه‌ریزی شد. این موسیقی با بهره‌گیری از اصول هارمونی، کنترپوان و سازبندی موسیقی غرب و با استفاده از اشعار ساده و مناسب شرایط و اوضاع اجتماعی و سیاسی آن زمان توانست به ‌ویژه بین جوانان جا باز کند. این نوع (ژانر) موسیقی پس از انقلاب هم ادامه یافت هرچند که به خاطر محدویت‌هایی که برای آن ایجاد شد در کنار موسیقی سنتی در قالب سرودهای انقلابی تولید شد. اما در این میان از نوعی موسیقی غفلت شد و آن موسیقی مشهور به کوچه-بازاری بود که به نظرم باید آن را موسیقی پاپ ایرانی دانست؛ چرا که موسیقی مردمی را باید نوع ساده شده‌ای از موسیقی ملی یک سرزمین تلقی کرد که این خصوصیت در غالب آثار کوچه-بازاری آن زمان وجود داشت. کافی است نگاهی به آثار نعمت‌الله آغاسی، جواد یساری، ایرج مهدیان و ... بیندازید. بیشتر این آثار از موسیقی ساده سنتی و وجود سازهای ایرانی بهره‌ برده‌اند. ضعف‌های موجود در استفاده از موسیقی ایرانی و استفاده از سازهای ایرانی را عمدتا باید در کم اطلاعی سازندگان و خوانندگان این نوع موسیقی از ماهیت موسیقی ایرانی جستجو کرد.

موسیقی پاپ معمولا به عنوان موسیقیی تعریف میشود که به شکل تجاری تهیه میشود یا هدف تولید آن سود مالی است. بنا به تعریف سایمون فریت Simon Frith، منتقد موسیقی و جامعه شناس متخصص موسیقی مردم پسند، موسیقی پاپ به عنوان یک صنعت شناخته میشود نه هنر. البته این موسیقی را میتوان در حیطه بازار، ایدئولوژی، تولید و زیبایی شناسی هم معنا کرد. درواقع، “پاپ” طوری طراحی شده که برای همه جالب باشد و از هیچ جای خاصی نیامده و قرار هم نیست سلیقه خاصی را اعمال کند.

مشخصه موسیقی پاپ یک عنصر ریتمیک سنگین در زیر است که معمولا توسط دستگاههای تقویت کننده الکترونیک (amplifier) اجرا میشود و ملودی اصلی بر این ریتم غالب است. ترانه پاپ همچنین به ترانه های محبوبی که مردم به زمزمه و خواندن آن علاقه دارند نیز اطلاق میشوند. موسیقی پاپ از نظر تجاری موفق است و سبک مورد علاقه ایستگاههای رادیویی است زیرا قابل دسترس بوده، راحت در یاد میماند و مخاطبین زیادی را به خود جلب میکند.

بررسی دقیق سبک­های موسیقی، به خصوص سبک­های به وجود آمده طی چند دهه­ی اخیر کاری بسیار دشوار است. گاه با دقت در مبحث ژانر در موسیقی به واژه­هایی عجیب بر می­خوریم: مثلا، راک پاپ اپرایی! این نام گذاری برای سبک یا ژانر یک قطعه­ی موسیقی، ازتلفیق فرهنگ­ها و همچنین تاثیر گذاری سبک­های متفاوت موسیقی بر هم ایجاد شده است. اما نباید همواره به این نام گذاری­ها اعتماد کرد.

نخست آنکه باید متوجه این نکته بود که ژانر واقعی یک قطعه­ی موسیقی با ژانر تجاری آن متفاوت است. مابه ازای چنین تفاوتی را در سایر هنرها نیز می­توان مشاهده نمود. برای مثال در ادبیات ممکن است به دنبال رمانی با ژانر عاشقانه بگردید. این ژانر ادبی در فضای تجاری وجود دارد، ولی در فضای واقعی ادبیات چنین ژانری را نمی­توان یافت. این موضوع در موسیقی نیز مصداق دارد. در حقیقت بسیاری از سبک­هایی که با آن ها آشنایی داریم در جرگه­ی سبک­های اصیل موسیقایی نمی گنجند و نام­گذاری آنها تنها با اهداف تجاری صورت می­گیرد.

بی شک تا به حال متوجه این نکته شده­اید که برخی افراد گروهی چون بیتل­ها را یک گروه پاپ و برخی دیگر آنها را گروهی در سبک راک می دانند، که البته هر دو  دسته درست قضاوت می­کنند. بیتل­ها به طور کلی گروهی است مردم پسند و غیر کلاسیک، پس در دسته­ی گرو­ های پاپ قرار دارد و از طرفی موسیقی این گروه در سبک راک است.

موسیقی پاپ ایرانی به آهنگ‌های پاپی که دارای ترانه فارسی می‌باشد اطلاق می‌شود. خاستگاه موسیقی پاپ ایرانی ایران می‌باشد ولی به سرعت در دیگر کشورهای فارسی زبان دیگر مانند تاجیکستان و افغانستان و همچنین پس از انقلاب اسلامی ایران در ایالات متحده آمریکا گسترش یافت.

موسیقی پاپ ایرانی در سده نوزدهم و در دوره قاجاریه متولد شد و بعدها با اختراع رادیو این سبک به سرعت در ایران رواج پیدا کرد.